dinsdag 25 november 2014

C: Doe het zelf, Fruitazijn

Eigenlijk is dit bericht meer een aanvulling op de post die ik eerder schreef over het zelf maken van appelazijn. (Al geruime tijd een blijvertje in de top-10 van meest bezochte posts hier op de blog.) Dus als je interesse hebt in het zelf maken van azijn kun je misschien beter eerst daar beginnen met lezen. (Deze link brengt je daar.)

Maar je kunt natuurlijk ook van meer dan alleen appels azijn maken, en daar gaat dit berichtje over. En aangezien ik eerder het voornemen had verkregen dat een waterslot een goed hulpmiddel zou zijn bij het maken van azijn, maar ik daar verder nooit meer over geschreven had, leek het me helemaal een goed idee om weer eens op het azijn-maken terug te komen.

De aanleiding voor het maken van fruitazijn kwam trouwens door de overvolle druivenoogst dit jaar. Ik heb twee blauwe druivenplanten. Eén hele fijne, thuis onder het warme afdak, waar ik ieder jaar meer en meer druivensap van maak in m'n sappan. En ééntje op de moestuin, die zo ongecontroleerd en wild bleef doorgroeien de hele tijd dat ik 'm een paar weken terug uit pure frustratie uiteindelijk gerooid heb. Dus feitelijk is die er niet meer.
Voordat de moestuin-druif de geest moest geven heb ik er in september nog gauw een emmer druiven van geoogst (de rest was voor de vogeltjes.) als basis voor de fruitazijn. Zo leeft ie toch nog een tijdje voort.

In de kelder had ik al een poos een brouwemmer van 10 liter in opslag staan. Officieel worden die verkocht voor het maken van bier, maar je kunt het ook prima gebruiken voor het maken van azijn. Het handige eraan is dat er een kraantje onderaan zit, en een waterslot bovenop. En dat het gemaakt is van voedselveilig kunststof. Maar je kunt ook prima een waterslot maken in de dop van een kunststof frisdrankfles als je uitgaat van kleinere hoeveelheden.

Ik vulde de emmer met de gewassen druiven die ik met een aardappelstamper kneusde tot pulp. Daar gingen nog een aantal geraspte appels en peren bij uit de biologische boomgaard van de buren van m'n ouders. En een hoop frambozen en bramen uit m'n eigen moestuin. Verhoudingen zijn niet zo heel belangrijk zolang je er maar genoeg zoet fruit bij hebt zitten. (Want je kunt er van alles bij doen qua fruit, net wat je voorhanden hebt: Aardbeien, bessen, kersen, ananas, perziken, pruimen, abrikozen etc. Zolang ze maar schoon, rijp en onbespoten zijn.)
Aanvullend deed ik er nog een klein beetje water bij zodat alles mooi onder stond en de emmer helemaal gevuld was. Deksel erop, waterslot gevuld en klaar. Zoals ik in m'n eerdere azijnbericht al schreef gebruik ik geen extra suiker of toegevoegde gist. Ik ga uit van de wilde gisten die van nature op de schillen en de lucht aanwezig zijn en de eigen fruitsuikers.

De emmer kwam in de warme woonkamer te staan en binnen een paar uur begon hij al met borrelen. Dat komt door de kooldioxide die vrijkomen tijdens het fermentatie-proces en is precies de bedoeling. In het begin zijn die borrel-geluiden nog bescheiden maar in de loop van de dagen wordt het steeds frequenter. Zo'n gezellig geluidje, al dachten we in het begin nog wel eens dat er een kat aan het overgeven was, haha.
Diezelfde kooldioxide zorgt er ook voor dat de fruitpulp helemaal naar boven wordt gedrukt. Op bovenstaande foto zie je dat goed want daar schijnt net de zon erin. Wat een mooie warme kleur heeft de vloeistof al die eronder zit. Poes Wurre (m'n langharige photobomber) is het er roerend mee eens.

Handig ook dat er een maatgeving op de emmer zit. Ruim 5 liter aan azijnvocht zit er wel in.

Twee weken later is het eerste gedeelte van het azijn maken voltooid en gaat de vloeistof gezeefd over in schone weckflessen. (Of elk andere container.) Nu komt dat emmerkraantje dus heel handig van pas! 
De fruitcider mag nu gaan verzuren en daar is juist zuurstof voor nodig. Een waterslot is dus niet meer nodig. De deksels gaan dus ook niet dicht op de pot maar blijven open staan. Wel slim om neteldoek om de opening heen te spannen tegen de fruitvliegjes want die ruiken dit van mijlenver, al zul je daar in de winter iets minder last van hebben wellicht!


En zo staan er alweer een week of 8 wat potten azijn in de maak achter een donker gordijntje in de keukenkast. De 4 potten fruitazijn en ook nog 1 pot appelazijn die ik apart in een frisdrankfles had gemaakt. Te herkennen aan het kleurverschil. Ze hebben inmiddels allemaal een 'moedervlies' gekregen, een laag vol goede bacteriën. Ik laat ze nog tot het eind van de maand verder ontwikkelen en dan filter ik ze in schone flessen voor opslag en gebruik.
De moedervliezen gaan in een klein beetje azijnwater in de koelkast zodat ik ze kan gebruiken voor een volgende keer, dan kunnen ze het verzuur-proces behoorlijk versnellen en verdiepen. (Heb inmiddels alweer wat biologische appels gekregen van vrienden dus dat zit wel snor!) Vooral de fruitazijn ruikt heerlijk fruitig en zoetig. Vast heel lekker door de salade en voorlopig genoeg voor een heel weeshuis! Gelukkig blijft azijn haast eindeloos goed dus ik heb nog even de tijd.

16 opmerkingen:

Unknown zei

Leuk om dit te lezen. Ik heb al een youtube filmpje en een stuk uit een kook boek gelezen. Maar dit is weer een andere en leuke manier. Alleen een vraagje. Hoe kom je aan zo`n brouw emmer van 10 liter? Ik zie ze alleen van 25 l. Dat vind ik opzich een beetje veel.

Maar als nog een leuk stukje.

Met vriendelijke groet,
Valery van der Helm

cr-mics zei

Hallo Valery,

Ik heb die een paar jaar geleden bij brouwmarkt.nl gekocht.

Anoniem zei

Kan je ook azijn maken van kweeperen? Ik vraag me af of het suikergehalte van die vrucht hoog genoeg is.
Hilde

cr-mics zei

Hallo Hilde,
Ik heb het zelf nooit ergens gelezen maar het lijkt me niet geschikt om met kweeperen (of stoofpeertjes) azijn te maken. Het suikergehalte is één, maar ook het feit dat ze in rijpe vorm nog steeds keihard zijn. Azijn maak je het best met zacht rijp fruit.
Groetjes Chantal

H. Hoedemaker zei

Een brouwemmer van 10 liter is te koop op http://vitis-vino.nl/product/mostbrouwgistingsemmer-10-liter-met-kraan/

HH

H. Hoedemaker zei

Dag Mirjam en Chantal,

vandaag al jullie adviezen voor een fruitige druivenazijn opgevolgd.
Mijn 10-liter brouwemmer met waterslot is half gevuld. De bovenste helft is dus lucht, mag dat of moet de emmer helemaal gevuld zijn?


groet HH

cr-mics zei

Hallo Henny,
Sorry voor de late reactie, sommige berichtjes glippen er een beetje doorheen. Je kunt de emmer ook halfvol gebruiken, want het gas duwt de zuurstof er gaandeweg wel uit maar als het enigszins kan doe het dan zo vol mogelijk.

Groetjes Chantal

michael zei

als eerste helemaal top om te lezen hoe je fruitazijn moet maken op jou blog.
mijn vraag is hoe lang moet het in de glazen pot met de neteldoek eromheen.Waneer weet je of heyt goed is.

michael

cr-mics zei

Hallo Michael,

Dat mag best wel een poosje. Ik doe het meestal 2 á 3 maanden. Is ook een kwestie van tussendoor proeven.
Groetjes Chantal

Francien Ruighaver zei

Hoi die Chantal, ik zou de plastic brouwemmer vervangen voor aardewerk. Maar misschien kan het ook wel in een glazen stolp met een losliggend maar wel aansluitend bordje erop zodat de kooldioxide kan ontsnappen.Succes ermee!

Martha zei

Hallo Chantal
Ik heb met bewondering je blog gelezen, ik ben een fanatieke hobby kok en wil graag alles zelf maken. Ik heb al een appelciderazijn gemaakt en een perenazijn. Ik wil ook graag ander fruit gaan gebruiken, maar nu vraag ik me het volgende af. Bij mij in de vriezer ligt heel veel bevroren fruit, lees ananas, mango, framboos, braam. Zou ik nu dat bevroren fruit ook kunnen gebruiken om azijn te maken? Ik heb wel een azijn moeder(wit). Ben reuze benieuwd naar je antwoord. Een hartelijke groet van een zéér geintresseerde hobbykok

cr-mics zei

Hallo Martha.
Voor zover ik begrepen heb is dat geen enkel probleem. De vriezer tast niet het suikergehalte aan en dat is het belangrijkste. Als het fruit maar rijp en ongeschonden is ingevroren destijds.
En eerst ontdooien uiteraard!
Veel plezier.
Groetjes Chantal

Monique zei

Hoi Chantal, wat leuk dat jeje ervaringen deelt.
Ik ben op zoek naar een recept van Tomaten azijn...
Heb jij toevallig enige kennis hierover?

Succes groet Monique

Erik zei

Hi, Ik ben naar aanleiding van je artikel azijn gaan maken van de druiven uit mn tuin. Het duurde een dag of 4 voordat de boel een beetje begon te 'bubbelen' Nu staat het een week in de brouwemmer en bubbelt het er vrolijk op los. Moet ik het nu ook iets langer laten staan omdat het wat laat op gang kwam?

Hannah Bij zei

Hallo iedereen,

Ik zit met een klein probleempje : ik heb bovenstaande stappen goed opgevolgd en heb een paar weken terug glazen en keramische potten gevuld met de vloeistof dat uit de brouwemmers kwam. (Een appel en peer, andere mengeling van appel, peer, druiven.) Heet rook licht alcoholisch, maar niet overdreven voor de 'appel'emmer.
Nu staan ze donker en koel, toegang tot zuurstof maar... er komt, zo lijkt het, een laag witte schimmel op de oppervlakte.

Hoe zou dat kunnen kommen? Is het werkelijk schimmel of niet? Kan ik de boel nog redden? Zou het een positief effect kunnen hebben als ik nu nog suiker zou toevoegen?
Ik weet ook niet hoe een azijnmoeder eruitziet in een begin stadium en ik neem aan de die zich in de azijn vormt en niet er op?

Ik vraag maar, ik zie dat deze post al dateert maar ik heb hoop!
Ik zou het zo jammer vinden als ik al die liters maar moet weggooien..

Als het bij jullie lukt op deze manier, moet het bij mij toch ook werken..!

Alvast vriendelijk bedankt voor een antwoord, dat zou ik heel er waarderen!

Groetjes!

Hannah Bij

cr-mics zei

Hallo Hannah,

In het begin kan de moeder er als een heel dun wit vliesje aan de oppervlakte uitzien. Niets om je nog zorgen over te maken. Wat je niet wil zien is zwarte schimmel of een muf ruikende of bedorven geur.
Suiker toevoegen kan, vooral als je het gevoel hebt dat er weinig fruitsuikers van de appel inzitten (ligt ook aan het appelras.)
Succes!